ၾကိဳ႕ထိုးျခင္းအေၾကာင္း သိေကာင္းစရာ

ၾကိဳ႕ထိုးျခင္းကို လူတိုင္းခံစားဖူးၾကမွာပါ။ ၾကိဳ႕ထိုးျခင္းကို ေဆးပညာမွာ ၄၈ နာရီေအာက္ ၾကိဳ႕ထိုးျခင္း၊ ၄၈နာရီၾကာေအာင္ ၾကိဳ႕ထိုးျခင္း နဲ႕ ၁လၾကာေအာင္ ၾကိဳ႕ထိုးျခင္းရယ္လို႕ ၃မ်ိဳးခြဲျခားထားပါတယ္။ ေမြးကင္းစမွ အသက္အရြယ္မေရြးထိ ျဖစ္ပြါးႏုိင္ျပီး အမ်ိဳးသားေတြက အမ်ိဳးသမီးေတြထက္ပိုမို အျဖစ္မ်ားတယ္လို႕ ဆိုၾကပါတယ္။မနက္ပိုင္းထက္ ညေနပိုင္းအခ်ိန္တြင္ အမ်ားဆံုးၾကိဳ႕ထိုးေလ့ရွိျပီး  တစ္မိနစ္လွ်င္ ၅ ၾကိမ္မွ အၾကိမ္ ၆၀ ခန္႕ထိျဖစ္ပြါးတတ္ပါတယ္။

ၾကိဳ႕ထိုးျခင္း ဘာေၾကာင့္ျဖစ္ေပၚလာရသလဲဆိုရင္ Diaphragm လို႕ေခၚတဲ့ ၀မ္းဗိုက္နဲ႕ ရင္ဘတ္ကို ပိုင္းျခားထားတဲ ့ရင္၀မ္းၾကြက္သားရဲ႕ ရုတ္တရက္ အဆက္မျပတ္ က်ဳံ႕မႈေၾကာင့္ ၾကိဳ႕ထိုးျခင္း ျဖစ္ေပၚလာတယ္လို ့ဆိုပါတယ္။ လူေတြအသက္ရႈသြင္းလိုက္တဲ့အခါမွာ ရင္၀မ္းျခားၾကြက္သားဟာ က်ဳံ႕ကာ ေအာက္ကိုဆင္းသြားျပီး အသက္ရႈထုတ္လိုက္တဲ့အခါမွာ အေပၚကိုတက္လာပါတယ္။ ရင္၀မ္းျခားၾကြက္သားရဲ႕ လႈပ္ရွားမႈကို ထိန္းခ်ဳပ္ထားတာက Phrenic nerve ဆိုတဲ ့အာရံုေၾကာပါ။ အဲဒီ အာရံုေၾကာကို လံႈဆြမိတဲ ့အခါ ရင္၀မ္းျခားၾကြက္သားကို က်ံဳ႕ျပီးေတာင့္တင္းလာေစတာေၾကာင့္ အသက္ရႈႏႈန္းဟာ တိုျပီးျမန္လာပါတယ္။ အဲဒီအခါမွာ epiglottis လို ့ေခၚတဲ ့ေလျပြန္ဖံုးက ရုတ္တရက္ ခဏခဏပိတ္သြားျပီး ၾကိဳ႕ထိုးတဲ ့အသံဆိုတာ ျဖစ္ေပၚလာတယ္။ ဒါေပမယ့္ ၾကိဳ႕ထိုးျခင္းျဖစ္ေပၚပံုအတြက္ တိက်ျပည့္စံုတဲ ့အေျဖကိုေတာ့ ဘယ္သူမွ မေျပာႏိုင္ေသးပါဘူး။

ၾကိဳ႕ထိုးေစတဲ ့အေၾကာင္းရင္းေတြ အမ်ားၾကီးရွိပါတယ္။ အရက္ေသာက္ျခင္း၊ အစာေတြ အမ်ားၾကီးစားျပီး အစာအိမ္တင္းေနျခင္း၊ အစားအစာကို အလ်င္စလို အျမန္စားလိုက္ျခင္း၊ ရင္ျပည့္ရင္ကယ္ျခင္းတို႕ေၾကာင့္ ၾကိဳ႕ထိုးျခင္းကို ခံစားရတတ္ပါတယ္။ပူတဲ့စပ္တဲ ့အစာေတြနဲ႕ ျပည့္တင္းေနတဲ ့အစာအိမ္က phrenic nerve ကို လံႈ႕ဆြတဲ့အတြက္ ၾကိဳ႕ထိုးလာျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ေက်ာက္ကပ္မေကာင္း၍ ေသြးထဲတြင္ urea တက္ေနျခင္းေၾကာင့္လည္း ၾကိဳ႕ထိုးေစႏုိင္ပါတယ္။ေမ့ေဆးေပးျပီး ခြဲစိတ္ခံတဲ့ လူနာေတြမွာလည္း ၾကိဳ႕ထိုးျခင္းကို ခံစားရသလို ရင္၀မ္းျခားၾကြက္သားကို လံႈ႕ဆြေစတတ္ေသာ ေရာဂါမ်ားျဖစ္သည့္ ရင္၀မ္းျခားၾကြက္သားေအာက္တြင္ ျပည္တည္ျခင္း၊ ႏွလံုးေသြးေၾကာပိတ္ျခင္း၊ ႏွလံုးအေျမွးပါးေရာင္ျခင္း စတဲ ့ေရာဂါေတြဟာလည္း ၾကိဳ႕ထိုးျခင္းကို ျဖစ္ေပၚေစတတ္ပါတယ္။ စိတ္လႈပ္ရွားျခင္း၊ စိတ္ဖိစီးမႈမ်ားျခင္း ေၾကာက္ရြံ႕ျခင္းတို႕ေၾကာင့္လည္း တခါတရံၾကိဳ႕ထိုးတတ္သလို ေသြးတြင္း သၾကားဓါတ္မ်ားေနျခင္းႏွင့္  ဆိုဒီယမ္ ၊ ပိုတက္စီယမ္နဲ႕ ကယ္လ္စီယမ္ပမဏ နည္းတဲ့အခါမွာလည္း ၾကိဳ႕ထိုးႏုိင္ပါတယ္။ Dexamethasone ကဲ့သုိ႕ေသာ စတီးရြိဳက္ေဆး၀ါးမ်ားနဲ႕ Diazepam ေဆး၀ါးမ်ားကို သံုးစြဲပါကလည္း ၾကိဳ႕ထုိးေစႏိုင္ပါတယ္။

ၾကိဳ႕ထိုးျခင္းဟာ ၄၈နာရီထက္ပိုမၾကာဘူးဆိုရင္ေတာ့ ဆရာ၀န္နဲ ့ျပသစရာမလိုဘဲ အလြယ္တကူ ေပ်ာက္ကင္းႏုိင္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ၄၈ နာရီထက္ပိုၾကာမယ္ဆိုရင္ေတာ့ ေရာဂါတခုခုေၾကာင့္ ၾကိဳ႕ထိုးျခင္း ျဖစ္ေပၚတာျဖစ္ႏိုင္တဲ ့အတြက္ ဆရာ၀န္နဲ ့ျပသသင့္ပါတယ္။ ဥပမအားျဖင့္ အစာအိမ္ေရာင္ျခင္း၊ အူသိမ္ ပိ္တ္ေနျခင္း၊ ေသြးတြင္းသၾကားဓါတ္မ်ားေစတဲ့ ဆီးခ်ိဳေရာဂါ၊ ေက်ာက္ကပ္ အလုပ္မလုပ္ျခင္းႏွင့္  ဦးေႏွာက္အေျမွးပါးေရာင္ျခင္း စတဲ ့ေရာဂါေတြေၾကာင့္ ျဖစ္ေနႏို္င္ပါတယ္။

ကုသမႈပိုင္းအေနနဲ႕ ၄၈နာရီေအာက္သာ ၾကာျမင့္တဲ ့ ၾကိဳ႕ထုိးျခင္းေတြအတြက္ ေထြေထြထူးထူး ကုသစရာမလိုအပ္ပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ ၾကိဳ႕ထိုးျခင္း အျမန္သက္သာေစတဲ ့နည္းလမ္းေလးေတြေတာ ့ရွိပါတယ္။ ေရွာက္သီးစိတ္ တစ္စိတ္ေလာက္ကုိက္ေပးျခင္း၊ ေရခဲေရကို နည္းနည္းခ်င္း မၾကာခဏ ေသာက္ေပးျခင္း၊ သၾကားအနည္းငယ္ကုိ မ်ိဳခ်ျခင္း၊ အသက္ရႈခဏေအာင့္ထားျခင္း၊ လွ်ာကိုေရွ႕သို႕ထုတ္ျခင္း၊ ကၽြတ္ကၽြတ္အိတ္ သို႕မဟုတ္ စကၠဴအိတ္ကို ႏွာေခါင္းနဲ ့ပါးစပ္တြင္စြပ္၍ ခဏတျဖဳတ္အသက္ရႈေပးျခင္း၊ ေရွ႕ဘက္သို ့ခါးအနည္းငယ္ကိုင္း၍ ထိုင္ျခင္း၊ ရုတ္တရက္ ထိတ္လန္႕သြားေအာင္ လုပ္လိုက္ျခင္း စသည္ျဖင့္ၾကိဳ႕ထိုးေပ်ာက္ကင္းေအာင္ လုပ္လို ့ရတဲ ့ နည္းလမ္းေတြ အမ်ားၾကီးရွိပါတယ္။ နာတာရွည္ ၾကိဳ႕ထိုးျခင္းအတြက္ Chlorpromazine ဆိုတဲ့ေဆးကလည္း အေထာက္အကူျပဳပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဆရာ၀န္ရဲ႕ ညႊန္ၾကားခ်က္မပါဘဲနဲ ့ေတာ့ လံုး၀မေသာက္သံုးသင့္ပါဘူး။ အအန္ေပ်ာက္ေဆးျဖစ္တဲ့ Metoclopramide (mexalon) ေဆး၀ါး ၁၀ မီလီဂရမ္ကို တစ္ေန႕ သံုးၾကိမ္ေသာက္ျခင္းျဖင့္လည္း ၾကိဳ႕ထိုးျခင္းကို သက္သာေစႏိုင္ပါတယ္။ ဘယ္လိုပဲျဖစ္ျဖစ္ ၂ရက္ထက္ေက်ာ္ျပီး ၾကိဳ႕ထိုးေနမယ္ဆိုရင္ေတာ့ ဆရာ၀န္နဲ႕ ျပသျပီးလိုအပ္တဲ ့ စစ္ေဆးကုသမႈေတြ ခံယူသင့္ပါတယ္။

ၾကိဳ႕ထိုးျခင္းကို ကာကြယ္ဖို႕အတြက္ကေတာ့ အရက္မေသာက္ပါနဲ႕၊ gas ပါတဲ ့အရည္မ်ား ေလွ်ာ့ေသာက္ပါ။ တၾကိမ္ထဲႏွင့္ အလြန္အမင္း ဗိုက္ျပည့္လြန္းေအာင္ မစားပါနဲ႕။ အစာစားရင္လည္း အလ်င္စလိုျမန္ျမန္မစားပါနဲ႕။ ေျဖးေျဖးခ်င္းစားပါ။ အကယ္၍ ေရာဂါ အခံတစ္ခုခု ရွိေနျပီး ၾကိဳ႕ထိုးျခင္းက ၂ ရက္ထက္ပိုၾကာေနျပီဆိုပါက ဆရာ၀န္ႏွင့္ျပသျပီး လိုအပ္ေသာ ကုသမႈမ်ားကို ခံယူပါလို ့ တိုက္တြန္းလိုက္ပါတယ္။

စကားေျပာေသာ လက္သည္းမ်ား

ကၽြန္ေတာ္တို႕ရဲ႕ လက္သည္း ေျခသည္းေတြကို Keratin ေခၚ ပရိုတင္းတမ်ိဳးျဖင့္ ဖြဲ႕စည္းထားပါတယ္။

လက္သည္းခြံကို  nail  plate  လို႕ေခၚျပီး  လက္သည္းခြံပတ္လည္တ၀ိုက္  ဧရိယာကိုေတာ့  nail  folds  လို  ့

ေခၚဆိုပါတယ္။   လက္သည္းခြံေအာက္ဘက္ရွိ ေသြးေၾကာမွ်င္ေလးမ်ားေၾကာင့္  ကၽြန္ေတာ္တို႕ရဲ႕

လက္သည္းမ်ားဟာ  ပန္းေရာင္သမ္းေနျခင္းျဖစ္ပါတယ္။  nail  bed  ဆိုတာကေတာ့  လက္သည္းခြံဖံုးထားတဲ  ့

အသားကို  ေခၚတာျဖစ္ျပီး  လက္သည္းေအာက္ေျခဘက္ရွိ  အေရျပားေနရာေသးေသးေလးကို  cuticle  လို  ့

ေခၚဆိုၾကပါတယ္။  လက္သည္းခြံ ေအာက္ေျခရွိ  လျခမ္းပံုအျဖဴေနရာေလးကိုေတာ့  lunula  လို  ့ေခၚျပီး  အဲဒီ

လျခမ္းပံုေလးဟာဆုိရင္   လက္မမွာ အၾကီးဆံုးျဖစ္ျပီး   လက္သန္းမွာမ်ားေသာအားျဖင့္   အဲဒီလျခမ္းပံုေလး

မရွိတတ္ၾကပါဘူး။   လက္သည္းမ်ားဟာ တစ္လလွ်င္   ၂   မီလီမီတာမွ   ၃   မီလီမီတာထိရွည္ထြက္ႏႈန္းရွိျပီး

ေျခသည္းမ်ားကေတာ့ တစ္လလွ်င္   ၁   မီလီမီတာခန္   ့   ရွည္ထြက္လာေလ့ရွိပါတယ္။   အသက္အရြယ္၊

ေယာကၤ်ားမိန္းမ၊  ရာဦဥတုနဲ႕အစာအာဟာရေပၚ  မူတည္ျပီး  လူတစ္ဦးႏွင့္  တစ္ဦး  လက္သည္းေျခသည္း

ရွည္ထြက္ႏွႈန္းမတူညီၾကပါဘူး။ ေႏြရာသီကာလတြင္ ရွည္ထြက္ႏႈန္းျမန္ေလ့ရွိသလို မိမိအားသန္တဲ့လက္မွ

လက္သည္းမ်ားဟာ အျခားတဖက္ထက္ ရွည္ထြက္ႏႈန္း ပုိျမန္ေလ့ရွိပါတယ္။

က်န္းမာတဲ ့ လက္သည္းေျခသည္းမ်ားဟာ ကၽြန္ေတာ္တို႕ က်န္းမာေရးေကာင္းမြန္ေနျခင္းရဲ႕ ျပယုဂ္ တစ္ခုလည္း ျဖစ္ပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို႕ သတိမမူမိေပမယ့္ လက္သည္းေတြဟာ ကၽြန္ေတာ္တို႕ရဲ႕ က်န္းမာေရးအေျခအေနကို တစိတ္တပိုင္း ေဖာ္ျပေနတတ္ပါတယ္။ အေမရိကန္ Florida ျပည္နယ္ အေရျပားအထူးကု Dr.Tamara Lior က “မ်က္လံုးဟာ စိတ္ရဲ႕ျပတင္းေပါက္ျဖစ္သလို လက္သည္းမ်ား ဟာလည္း က်န္းမာေရးရဲ႕ ျပတင္းေပါက္တစ္ခုျဖစ္တယ္”လို႕ ေျပာၾကားဖူးပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ လက္သည္းမ်ားဟာ ကၽြန္ေတာ္တို႕ရဲ႕ က်န္းမာေရးအေျခအေနကုိ ဘယ္လိုေဖာ္ျပေနတယ္ဆိုတာကို သိထားသင့္လွပါတယ္။

၁။ လက္သည္းႏွင့္ အာဟာရခ်ိဳ႕တဲ့ျခင္း

Omega 3 ၊ ပရိုတင္းနဲ႕ သံဓါတ္ေတြဟာ ဆိုရင္ လက္သည္း၊ ဆံပင္နဲ႕ အေရျပားရဲ႕ က်န္းမာေရးအတြက္ အေထာက္အကူျပဳေနပါတယ္။ သံဓါတ္ခ်ိဳ႕တဲ့တဲ့ ေသြးအားနည္းေရာဂါ (iron deficiency anaemia) မွာဆုိရင္ လက္သည္းေတြဟာ ပါးလႊာေနျပီး လက္သည္းေတြရဲ႕ အလယ္ဟာ အစြန္း ၂ဖက္ထက္ခ်ိဳင့္ေနျပီး ဇြန္းပံုသ႑န္ ျဖစ္ေနတတ္ပါတယ္။ ေဆးပညာအေခၚအေ၀ၚအရ koilonychia လို႕ေခၚဆိုပါတယ္။ ကုိယ္၀န္ေဆာင္မိခင္မ်ား၊ အာဟာရဓါတ္မွ်တေအာင္ မစားသံုးသူမ်ားတြင္ အထက္ပါ သံဓါတ္ခ်ဳိ႕တဲ့တဲ ့ေသြးအားနည္း ေရာဂါ ကို ေတြ႕ရွိရတတ္ပါတယ္.။ ၎ေရာဂါ မျဖစ္ပြါးေစဖို႕အတြက္ သံဓါတ္ၾကြယ္၀ေသာ အသားအမ်ိဳးမ်ိဳး၊ ၾကက္ဥ အႏွစ္၊ ဟင္းႏုႏြယ္၊ ပဲနီေလး၊ စပ်စ္သီးေျခာက္ အစရွိတာေတြကို သင့္တင့္မွ်တေအာင္ စားသံုးေပးဖို ့လိုပါတယ္။ ဗီတာမင္ စီ ဟာလည္း ခႏၶာကုိယ္တြင္ သံဓါတ္စုပ္ယူႏိုင္မႈကုိ အားေပးတဲ့အတြက္ အခ်ဥ္ဓါတ္ပါ၀င္ေသာ အသီးအႏွံမ်ားကိုပါ တပါတည္း တြဲဖက္စားသံုးသင့္ပါတယ္။

၂။လက္သည္းကိုက္ျခင္း

လက္သည္းကိုက္ေလ့ရွိျခင္း၊    လက္မကို   စုပ္ေလ့ရွိျခင္း  စတာေတြဟာဆိုရင္  စိတ္ပ်ံ႕လြင့္သူေတြ၊

စိတ္ဂဏွာမျငိမ္တဲ့သူေတြ၊   စိတ္ဖိစီးမႈမ်ားတဲ့သူေတြရဲ႕ လကၡဏာတစ္ရပ္ပဲျဖစ္ပါတယ္။ အေမရိကန္ႏိုင္ငံရွိ ကေလးမ်ားနဲ႕    ဆယ္ေက်ာ္သက္မ်ားလူဦးေရရဲ႕    တ၀က္ေလာက္ဟာလည္း    လက္သည္းကိုက္တဲ့အက်င့္

ရွိတတ္ၾကတယ္လို   ့ဆိုပါတယ္။   လက္သည္းကိုက္ျခင္းေၾကာင့္   လက္သည္းမ်ား   လံုး၀ဥႆံု      ပ်က္စီး

ယုိယြင္းျခင္းေတာ့ မျဖစ္တတ္ေပမယ့္ လက္သည္းမ်ား မလွမပ ျဖစ္တတ္ျခင္း နဲ႕  လက္သည္းနဲ႕  ပါးစပ္ေတြမွာ

ေရာဂါပိုးေတြကူးစက္၀င္လာေစႏိုင္ပါတယ္။   လက္သည္းကိုက္တတ္တဲ   ့အက်င့္ဟာ   အင္မတန္ ေဖ်ာက္ရ

ခက္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္  အသက္ၾကီးလာတဲ့အခါမွာေတာ့  လက္သည္းကုိက္တတ္တဲ့အက်င့္ဟာ အလို

အေလ်ာက္ ေပ်ာက္သြားတတ္ၾကပါတယ္။ လက္သည္းကိုက္တတ္တဲ့အက်င့္ကို ေဖ်ာက္ဖို႕အတြက္ စုိးရိမ္

ပူပန္တတ္တဲ  ့အက်င့္မရွိေအာင္  သတိနဲ  ့ေနထိုင္ပါ။ လက္သည္းကို  မကိုက္မိေစဖို႕အတြက္  အရသာခါးတဲ  ့

အေရာင္တင္ေဆး(nail  polish)  မ်ားလည္း  သံုးႏိုင္ပါတယ္။ အကယ္၍မ်ား လက္သည္း  ကိုက္ျခင္းအျပင္

မိမိဆံပင္ကို  မိမိဘာသာ ဆြဲစုတ္ေလ့ရွိျခင္း၊  မိမိကုိယ္ကို   နာက်င္ေအာင္လုပ္ျခင္း   စတဲ   ့စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ

လကၡဏာေတြပါ ပူးတြဲရွိေနမယ္ဆိုရင္ေတာ့ ဆရာ၀န္နဲ ့ျပသသင့္ပါတယ္။

၃။တင္းပုတ္ပံု လက္သည္း(Clubbing)

ဘယ္ညာလက္၂ေခ်ာင္းရဲ႕  လက္သည္း  ၂ခု(ဥပမာ-  ဘယ္ဘက္လက္ခလယ္နဲ႕  ညာဘက္လက္ခလယ္)ကို

ေဇာက္ထိုးထား၍    မ်က္ႏွာခ်င္းဆိုင္ပူးၾကည့္ပါက  လက္သည္း၂ခုၾကားတြင္  ဆႏြင္းမကင္းပံုစံ ဟေနတဲ့

ေနရာလြတ္ေလးကို      ေတြ႕ရမွာ   ျဖစ္ပါတယ္။  Clubbing   ျဖစ္ေနတဲ   လက္မွာဆိုရင္      အဲဒီ

ေထာင့္ပံုစံေပ်ာက္ေနပါတယ္။     ေနာက္ျပီး     nail     folds     မ်ားကလည္း     ခံုးေနျပီး     လက္ေခ်ာင္း

အဖ်ားပိုင္းမ်ားကလည္း   ထူျပီးတုတ္ေနပါတယ္။   nail      clubbing  လို႕ေခၚတဲ့   လက္သည္းမ်ား

တင္းပုတ္ပံုျဖစ္ရတဲ     ့အေၾကာင္းရင္း     အမ်ားၾကီးရွိပါတယ္။  အဆုတ္ကင္ဆာ၊ အဆုတ္ျပည္တည္နာ၊

အဆုတ္ျပြန္မ်ား က်ယ္ျခင္း စတဲ ့အဆုတ္ေရာဂါရွိသူေတြမွာ တင္းပုတ္ပံုစံ လက္သည္းကိုေတြ႕ရေလ့ရွိပါတယ္၊

ဒါ့အျပင္     တခ်ိဳ႕ေသာ     ႏွလံုးေရာဂါနဲ႕     အသည္းေရာဂါ  ရွိသူေတြမွာလည္း  ေတြ႕ႏိုင္ပါေသးတယ္။

တင္းပုတ္ပံုလက္သည္းကို  ဂရိသမားေတာ္ၾကီး    Hippocrates  က  ေတြ႕ရွိခဲ့တဲ့အတြက္  Hippocratic  fingers

လို႕လည္း ေခၚဆိုၾကပါတယ္။

၄။အ၀ါေရာင္လက္သည္းေရာဂါစု ( Yellow nail syndrome )

အ၀ါေရာင္လက္သည္းေရာဂါစုမွာ  ဆုိရင္ လက္သည္းမ်ားဟာ  အ၀ါေရာင္ သုိ႕မဟုတ္  အစိမ္းေရာင္

သန္းေနတတ္ပါတယ္။  လက္သည္းမ်ား  ရွည္ထြက္မႈဟာလည္း  သိသိသာသာေႏွာင့္ေႏွးေနတတ္ျပီး

လက္သည္းမ်ားဟာလည္း  အရမ္းထူေနတတ္ပါတယ္။  ဒီေရာဂါဟာဆိုရင္  အဆုတ္ေရဖံုးျခင္းနဲ႕

ျပန္ေရေၾကာမ်ားပိတ္ျခင္းေၾကာင့္  ေျခလက္ေယာင္ယမ္းျခင္း  စတဲ  ့ေရာဂါေတြနဲ႕  ဆပ္စပ္  ေနေလ့

ရွိပါတယ္။

၅။ အျဖဴေရာင္ လက္သည္းမ်ား

လက္သည္းမ်က္ႏွာျပင္တြင္  အျဖဴစက္မ်ား၊  အျဖဴေရာင္အမွ်င္တန္းမ်ား  ျဖစ္ေပၚေန  တတ္ပါတယ္။

leukonychia       လို႕ေခၚဆိုပါတယ္။   ဒီလိုလက္သည္းမွာ       အျဖဴေရာင္မ်ားျဖစ္ေပၚေနျခင္းကုိ

အသက္ရြယ္ၾကီးတဲ့သူေတြမွာေတြ႕ႏိုင္သလို     လက္သည္းထိခိုက္မိျခင္း၊     ပရိုတင္းဓါတ္ခ်ိဳ႕တဲ့ျခင္း၊

အသည္းေရာဂါရွိျခင္း    စတဲ့ေရာဂါေတြမွာလည္း    လက္သည္းဟာ    အျဖဴေရာင္ခပ္ေနာက္ေနာက္

သမ္းေနတတ္ပါတယ္။

၆။လက္သည္းေျခသည္းတြင္ ေရာဂါပိုး၀င္ျခင္း

လက္သည္းမ်ားဟာလည္း    ခႏၶာကိုယ္ရဲ႕အျခားအစိတ္အပိုင္းမ်ားကဲ့သို႕    ေရာဂါပိုး၀င္တတ္ပါတယ္။

လက္သည္းေျခသည္းမ်ားမွာဆိုရင္ျဖင့္ မိႈေၾကာင့္ျဖစ္ေသာ ေရာဂါမ်ားဟာ အျဖစ္အမ်ားဆံုးျဖစ္ပါတယ္။

အဲဒီလို  ေရာဂါပိုး၀င္ျပီဆိုရင္  လက္သည္းေျခသည္းမ်ားဟာမာထူေနတတ္ျပီး  အေရာင္ဟာလည္း

အျပာေရာင္၊  အစိမ္းပုပ္ေရာင္  ျဖစ္ေနတတ္ပါတယ္။  အလားတူပဲ  ဘက္တီးရီးယားနဲ႕  ဗိုင္းရပ္စ္ပိုးမ်ား

ကလည္း  လက္သည္းကုိ  အက်ည္းတန္ေစတတ္ပါတယ္။     ဘက္တီးရီးယားေတြရဲ႕   အဓိက

တိုက္ခိုက္တဲ့ေနရာကေတာ့  လက္သည္းေျခသည္းပတ္ပတ္လည္ရွိ     အေရျပားကို   ျဖစ္ပါတယ္။

မကုသဘဲထားမည္ဆိုပါက လက္သည္းေျခသည္းမ်ား   ကၽြတ္ထြတ္ေလ့ရွိပါတယ္။   မသန္႕ရွင္းတဲ   ့

ေျခအိတ္ေတြ၊    လက္သည္းညွပ္အစရွိတာေတြကေနတဆင့္   ေရာဂါပိုးကူးစက္   ႏိုင္တဲ့အတြက္

ေျခအိတ္မ်ားကုိ   သန္႕ရွင္းစြာ၀တ္ဆင္ျခင္း၊   လက္သည္းညွပ္မ်ားကို  သန္႕သန္႕ရွင္းရွင္း   အသံုးျပဳ

ျခင္းျဖင့္ လက္သည္းေျခသည္းမ်ားအတြင္း ေရာဂါပိုး ကူးစက္ျခင္းကို ကာကြယ္ႏိုင္ပါတယ္။

၇။ လက္သည္းေပၚတြင္ ကန္႕လန္႕ျဖတ္ မ်ဥ္းေၾကာင္းျဖစ္ေနျခင္း

အထက္ပါမ်ဥ္းေၾကာင္းေလးေပၚေနျခင္းကို  Beau's lines လို႕ေခၚပါတယ္။ လက္သည္းရဲ႕ အလယ္မွာ

ခ်ိဳင့္ေနတဲ  ့ကန္႕လန္႕ျဖတ္  မ်ဥ္းေၾကာင္းေလးလိုျဖစ္ေပၚေနျခင္း  ျဖစ္ပါတယ္။  လက္သည္း  cuticle

ေနရာတြင္  ထိခိုက္မိပါက  အဲဒီမ်ဥ္းေၾကာင္းေလးေပၚေနႏိုင္သလို  ထိန္းခ်ဳပ္ရခက္ေသာ  ဆီးခ်ိဳေရာဂါ

ရွိသူမ်ား  ၊  ဆိုးဆိုး၀ါး၀ါးဖ်ားနာေနေသာ  လူနာမ်ား၊  ကင္ဆာေဆးေသာက္သံုးေနေသာ  လူနာမ်ားႏွင့္

အာဟာရဓါတ္ခ်ိဳ႕တဲ့တဲ့ လူမ်ားမွာ Beau's lines ကိုေတြ႕ရတတ္ပါတယ္။

အထက္ပါ  ေရာဂါေတြအျပင္  လက္သည္းမ်ားက  ေဖာ္ျပေပးေနတဲ  ့ေရာဂါေတြအမ်ားၾကီးရွိပါတယ္။

Lupus  ၊  Psoriasis  အစရွိတဲ  ့ေရာဂါေတြမွာလည္း လက္သည္းမ်ားဟာ ခ်ိဳင့္ေနျခင္း၊  ကြဲေနျခင္း

စတာေတြျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။   တခ်ိဳ႕ေသာ ႏွလံုးေရာဂါရွိသူေတြမွာ  လက္သည္းရဲ႕   nail   bed   ဟာ

နီေနႏိုင္သလို   ေသြးအားနည္းေရာဂါရွိသူေတြမွာလက္သည္းဟာ   အေရာင္ေဖ်ာ့ေနတတ္ပါတယ္။

အေရျပားကင္ဆာရွိသူေတြမွာလည္း    လက္သည္းေအာက္ေျခတြင္  အနက္ေရာင္လိုင္းေလးမ်ား

ျဖစ္ေပၚေနေလ့ရွိပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ လက္သည္းမ်ားဟာ က်န္းမာေရးအေျခအေနကို တစိတ္တေဒသ

ေဖာ္ျပေနတဲ့     ခႏၶာကုိယ္ရဲ႕   အစိတ္အပိုင္းေတြျဖစ္ပါတယ္။  ဘယ္လိုပဲျဖစ္ျဖစ္  လက္သည္း

ေျခသည္းမ်ားရဲ႕   က်န္းမာေရးကုိလည္း   ဂရုစိုက္သင့္ပါတယ္။  ဒါမွသာ လက္သည္းေျခသည္းမ်ား

အတြင္း  ေရာဂါပိုး၀င္ေရာက္ျခင္းကို  ကာကြယ္ႏိုင္မွာပါ။  လက္သည္းေျခသည္းမ်ားရဲ႕   က်န္းမာေရး

အတြက္ ေအာက္ပါအတိုင္း ေဆာင္ရြက္သင့္ပါတယ္။

၁။ လက္သည္းေျခသည္းမ်ားကို သန္႕သန္႕ရွင္းရွင္း ေျခာက္ေသြ႕ေအာင္ထားပါ။

၂။ လက္သည္းကိုက္တတ္တဲ့အက်င့္ရွိလွ်င္ ေဖ်ာက္ပစ္ပါ။

၃။ လက္သည္းေအာက္ေျခဘက္ cuticle ေနရာကို လွီးမျဖတ္ပါႏွင့္။

၄။  လက္သည္းခြံႏွင့္  nail  bed  ၾကားေနရာကေန  ေရာဂါပိုး၀င္လာႏိုင္တဲ့အတြက္  အဲဒီၾကားေနရာကုိ

အခၽြန္အတက္မ်ားျဖင့္ အလြန္အကၽြံ ထိုးဆြသန္႕ရွင္းျခင္းမလုပ္ပါႏွင့္။

၅။ တတ္ႏိုင္ပါက လက္သည္းညွပ္မ်ားကို သီးသန္႕အသံုးျပဳပါ။

၆။  ပရိုတင္းႏွင့္  ဘိုင္အိုတင္  (biotin)  ၾကြယ္၀ေသာ  ၾကက္ဥ  အသားႏွင့္  အသဲမ်ား  စားေပးပါ။

ဘိုင္အိုတင္ဟာ  vitamin  B7  ျဖစ္ျပီး  လက္သည္းႏွင့္  ဆံပင္မ်ား၏ က်န္းမာသန္စြမ္းေရးအတြက္

အေထာက္အကူျပဳပါတယ္။

၇။   acetone   ႏွင့္   formaldehyde   ပါ၀င္ေသာ   လက္သည္းဖ်က္ေဆးမ်ားကို   အတတ္ႏိုင္ဆံုး

အသံုးမျပဳပါႏွင့္။ ၈။ လက္သည္းေျခသည္းမ်ား အေရာင္ေျပာင္းလဲျခင္းရွိမရွိကိုလည္း စစ္ေဆးေပးပါ။

အထက္ပါအတိုင္း  လက္သည္းေျခသည္းမ်ားကို  ဂရုတစိုက္စစ္ေဆးေပးျခငး္ျဖင့္  မိမိတို႕ရဲ႕

က်န္းမာေရးကို အေထာက္အကူျပဳႏိုင္ေစဖို႕ အၾကံျပဳေရးသားလိုက္ရပါတယ္။

ေလးစားစြာျဖင့္…

ေဒါက္တာ ေအာင္ေအာင္

ပတ္၀န္းက်င္ဆူညံမႈမ်ား ႏွလံုးကို ထိခိုက္ေစႏိုင္

ပတ္၀န္းက်င္တြင္   အသံမ်ားဆူညံျခင္းေၾကာင့္  ႏွလံုးေရာဂါျဖစ္ပြါးဖို  ့အလားအလာမ်ားသည္ဟု  အေမရိကန္

“အလုပ္အကုိင္ႏွင့္ ပတ္၀န္းက်င္ ေဆးပညာဂ်ာနယ္” မွ ေျပာၾကားထားပါတယ္။ ဆူညံေသာ ပတ္၀န္းက်င္တြင္

ေန႕စဥ္ရက္ဆက္         အလုပ္လုပ္သူမ်ားအေနျဖင့္         ရင္ဘတ္ေအာင့္ျခင္း၊         ႏွလံုးတိုက္ခိုက္ခံရျခင္း၊

ေသြးေပါင္တက္ျခင္း စသည့္ ႏွလံုးႏွင့္ဆိုင္ေသာ ေရာဂါမ်ားျဖစ္ပြါးဖုိ႕ အခြင့္အေရးပိုမ်ားပါတယ္။

ဆူညံေသာပတ္၀န္းက်င္တြင္       အသက္ေမြး၀မ္းေက်ာင္းသူမ်ားဟာ       တိတ္ဆိတ္ေသာပတ္၀န္းက်င္တြင္

အသက္ေမြး၀မ္းေက်ာင္းျပဳသူမ်ားထက္  ႏွစ္ဆမွ  သံုးဆအထိ  ႏွလံုးေရာဂါမ်ား  ျဖစ္ပြါးႏိုင္ပါတယ္လို  ့ျဗိတိန္

ကုိလံဘီယာ  တကၠသိုလ္မွ  သုေတသီတို  ့က  အဆိုျပဳထားပါတယ္။  ထိုအဆိုျပဳခ်က္ဟာ  အလုပ္သမားေပါင္း

၆၀၀၀   ေက်ာ္ကုိ   အေျခခံေလ့လာထားျခင္းျဖစ္ပါတယ္။   ထိုလူဦးေရတြင္   ဆူညံေသာ   ပတ္၀န္းက်င္တြင္

အလုပ္လုပ္သူမ်ား၏    ၃.၆    ရာခိုင္ႏႈန္းမွာ    ႏွလံုးေရာဂါ    ခံစားရမႈမ်ားရွိေသာ္လည္း        ဆိတ္ျငိမ္ေသာ

ပတ္၀န္းက်င္တြင္   အလုပ္လုပ္သူမ်ားတြင္မူ   ၂.၄   ရာခိုင္ႏႈန္းသာ   ႏွလံုးေရာဂါ   ခံစားရမႈမ်ားရွိေနပါတယ္။

ဆူညံတဲ   ့ပတ္၀န္းက်င္ဟာ   လူေတြကို   စိတ္ဖိစီးမႈမ်ားေစျပီး   ခႏၶာကုိယ္တြင္   cortisol   ႏွင့္   adrenaline

ကဲ့သုိ႕ေသာ ေဟာ္မုန္းမ်ားကို ထြက္ေစပါတယ္။ ဒီေဟာ္မုန္းေတြက ေသြးလႊတ္ေၾကာမ်ားကုိက်ဥ္းေစျပိး ႏွလံုးကို

ေသြးေထာက္ပံ့မႈနည္းေစပါတယ္လို႕ ကၽြမ္းက်င္သုေတသီတစ္ဦးျဖစ္သူ Wenqi Gan က ဆိုထားပါတယ္။

ပတ္၀န္းက်င္  ဆူညံေစေၾကာင့္  တစ္ဦးႏွင့္တစ္ဦး  ေျပာဆုိဆက္ဆံရာတြင္  အခက္အခဲရွိျခင္း၊  အိပ္စက္မႈကုိ

အေႏွာင့္အယွက္ျဖစ္ေစျခင္း၊   ခႏၶာကုိယ္၏   အစာေျခမႈစနစ္ကို   ကေမာက္ကမျဖစ္ေစျခင္း၊   စိတ္အလုိမက်

ျဖစ္ျခင္းႏွင့္  တျခားေသာ  စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာက်န္းမာေရးကို  ထိခိုက္ေစႏိုင္ပါတယ္။  ဒါ့အျပင္  လုပ္ငန္းခြင္တြင္

အလြန္အမင္းဆူညံျခင္းႏွင့္     အနားယူခ်ိန္တြင္     ေတးဂီတသီခ်င္းမ်ား     က်ယ္ေလာင္စြာ     နားေထာင္ျခင္း

တို႕ေၾကာင့္လည္း အၾကားအာရံုကိုု ထိခိုက္ေစႏိုင္ပါတယ္။

ျမိဳ႕ျပဆူညံမႈလူေနစနစ္နဲ  ့  ေရွာင္လႊဲမရေသာလုပ္ငန္းခြင္အတြင္းလဆူညံမႈျပႆနာမ်ားကို  ေျဖရွင္းဖို႕အတြက္

ear    plugs    ေခၚ    နားအဆို႕ရွင္    မ်ားကို    အသံုးျပဳသင့္ပါတယ္လို႕    အေမရိကန္ရွိ    ဘာသာစကားႏွင့္

အၾကားအာရံုပညာရွင္မ်ား အဖြဲ႕ အစည္းကလည္း အၾကံျပဳထားပါတယ္။

23 rd oct. 2010

ေရာဂါဆိပ္ပ်ံ႕ႏွံ႕ျခင္းႏွင့္ အသက္ကယ္ ဗီတာမင္

ခႏၶာကုိယ္တြင္း ေရာဂါဆိပ္ပ်ံ႕ႏွံ႕ျခင္း(sepsis) ဟာ အသက္အႏၱရယ္ကို ျခိမ္းေျခာက္တတ္တဲ ့ အေျခအေနတစ္ခု ျဖစ္ပါတယ္။ ယခုအခါမွာဆုိရင္ ေရာဂါဆိပ္ပ်ံ႕ႏွံ႕ျခင္းအတြက္ ေစ်းႏႈန္းသက္သာျပီး ထိေရာက္မႈရွိေသာ ကုထံုးတစ္ရပ္ကုိ ေလ့လာေတြ႕ရွိ စမ္းသပ္ေနျပီျဖစ္ပါတယ္။ ဗီတာမင္စီဟာ ေရာဂါဆိပ္ပ်ံ႕ႏွံ႕ျခင္းကို ကာကြယ္ႏိုင္တယ္ဆိုတာကုိ   Western's Schulich ေဆးေက်ာင္းမွ ပါေမာကၡ တစ္ဦးျဖစ္သူ Dr. Karel Tyml ႏွင့္အဖြဲ႕က သုေတသနျပဳ ေတြ႕ရွိခဲ့ပါတယ္။

ေရာဂါဆိပ္ပ်ံ႕ႏွံ႕ျခင္းကို ခႏၶာကုိယ္ရဲ႕ ဘယ္အပိုင္းတြင္မဆို ေတြ႕ရွိရျပီး ဘက္တီးရီးယားေၾကာင့္သာ အမ်ားဆံုးျဖစ္တတ္တဲ ့ေရာဂါအေျခအေနတစ္ခု ျဖစ္ပါတယ္။ ကေလးသူငယ္မ်ား၊ သက္ၾကီးရြယ္အိုမ်ား၊ ကိုယ္ခံအား က်ေနသူမ်ားတြင္ အမ်ားဆံုးျဖစ္တတ္ျပီး ေဆးရံုတက္ေရာက္ ကုသမႈခံေနရသူမ်ားတြင္လည္း အခန္႕မသင့္ပါက ေရာဂါဆိပ္ပ်ံ႕ႏွံ႕ျခင္းကို ခံစားရတတ္ပါတယ္။ ခြဲစိပ္ခံထားရေသာ ေနရာမ်ားမွလည္းေကာင္း၊ အေၾကာေဆး ပုလင္းၾကီး အခိ်န္အေတာ္ၾကာ ခ်ိတ္ထားရေသာသူမ်ားတြင္ အပ္ထိုးထားေသာ ေနရာမ်ားမွလည္းေကာင္း၊ နာတာရွည္ အိပ္ရာေပၚလွဲေနရေသာလူနာမ်ားတြင္ အိပ္ယာနာ (bedsores) မွလည္းေကာင္း သန္႕ရွင္းမႈ မရွိေသာအခါတြင္ ေရာဂါဆိပ္ပ်ံ႕ႏွံ႕ျခင္း ကို ျဖစ္ေပၚေစတတ္ပါတယ္။ ထိေရာက္တဲ ့ကုသမႈမရရွိဘူးဆိုရင္ ေရာဂါဆိပ္ပ်ံ႕ႏွံ႕ျခင္းေၾကာင့္ အသက္ေသဆံုးႏႈိင္မႈဟာ ၄၀ ရာခိုင္ႏႈန္းအထက္ထိ ရွိႏိုင္ပါတယ္လို႕ Dr. Tyml က ဆိုထားပါတယ္။

ေရာဂါဆိပ္ပ်ံ႕ႏွံ႕ျခင္း ျဖစ္ေပၚတဲ့အခါ ခႏၶာကုိယ္ရွိ ခုခံအား အဖြဲ႕အစည္းဟာ အဓိကက် လုပ္ေဆာင္ရပါေတာ့တယ္။ အဲဒီအခါေသြးေၾကာမ်ားရဲ႕ ပံုမွန္လုပ္ငန္းေဆာင္တာမ်ားပ်က္စီးျပီး ေသြးခဲေလးမ်ား ပိတ္ဆို႕ကာ ခႏၶာကုိယ္ရွိ အဓိကအဂၤါမ်ားတြင္ ေသြးေထာက္ပံ့မႈရပ္တန္႕ျပီး အဲဒီအဂၤါရဲ႕ လုပ္ငန္း ေဆာင္တာမ်ားလည္း ပ်က္ဆီးသြားပါေတာ့တယ္။ ပိတ္ဆို႔ျပီး ေကာင္းစြာမစီးဆင္းေတာ့တဲ ့ ဆံခ်ည္မွ်င္ ေသြးေၾကာမ်ား(plugged capillaries)ဟာ ကုိယ္တြင္းအဂၤါမ်ားကို ေအာက္ဆီဂ်င္ႏွင့္ အာဟာရဓါတ္မ်ား မေထာက္ပံ့ႏိုင္ေတာ့သလို အညစ္ေၾကးမ်ားကုိလည္း ျပန္လည္သယ္ေဆာင္ျခင္း မျပဳႏိုင္ေတာ့ပါဘူး။ ဥပမာအားျဖင့္ ေက်ာက္ကပ္တြင္ ေသြးေထာက္ပံ့မႈ မရွိတဲ့အခါ ေက်ာက္ကပ္ပ်က္စီးျခင္း(Renal failure) ျဖစ္ေပၚကာ ေက်ာက္ကပ္ရဲ႕ တာ၀န္မ်ား ပ်က္ဆီးသြားျပီး အသက္အႏၱရာယ္ကို ထိခိုက္ေစပါေတာ့တယ္။

ဓါတ္တိုးမႈျဖစ္စဥ္(oxidative stress)ႏွင့္ ေသြးခဲမႈျဖစ္စဥ္မ်ား(clotting pathway)ဟာ ဆံခ်ည္မွ်င္ ေသြးေၾကာပိတ္ဆို႕ျခင္းတြင္ အဓိကက်တယ္ လို႕ Dr.Tyml က ဆိုပါတယ္။ ဗီတာမင္စီဟာ ဓါတ္တိုးဆန္႕က်င္တဲ ့ဗီတာမင္တစ္မ်ိဳးျဖစ္ပါတယ္။ ၎၏ သုေတသနအရ ေရာဂါဆိပ္ပ်ံ႕ႏွံ႕ျခင္း၏ အေစာပိုုင္းအဆင့္တြင္ ဗီတာမင္စီ ထိုးေဆးတစ္လံုးထိုးျခင္းဟာ ေသြးေၾကာအတြင္း ပိတ္ဆို႕ျခင္း(plugging)ကို ကာကြယ္ေစႏိုင္တယ္လို႕ ေတြ႕ရွိခဲ့ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ေရာဂါဆိပ္ပ်ံ႕ႏွံ႕ျခင္း၏ ေနာက္ပိုင္းအဆင့္ေရာက္မွ ဗီတာမင္စီ ထိုးေဆးထုိးပါကလည္း ပိတ္ဆို႕ေနေသာ ေသြးေၾကာမ်ားကို ျပန္လည္ ေကာင္းမြန္လာေစႏိုင္တယ္လို႕ Dr.Tyml က ထပ္မံေျပာၾကားထားပါတယ္။

ၾကြက္မ်ားကို ေလ့လာစမ္းသပ္ခဲ့တဲ့အခါမွာ ေရာဂါဆိပ္ပ်ံ႕ႏွံ႕ျခင္းရဲ႕ အေစာပိုင္းအဆင့္ျဖစ္ျဖစ္၊ ေနာက္ပိုင္းအဆင့္တြင္ျဖစ္ျဖစ္ ဗီတာမင္စီ ထိုးေပးျခင္းေၾကာင့္ ၎တို႕ရဲ႕ အသက္ရွင္ႏိႈင္မႈ အခြင့္အေရး ပုိမ်ားလာေၾကာင္း Dr. Tyml က ရွင္းျပခဲ့ပါတယ္။ ဗီတာမင္စီရဲ႕ အာနိသင္ကလည္း အခ်ိန္ပိုၾကာျပီး ေဆးထိုးျပီးေနာက္ ၂၄နာရီတိုင္ေအာင္ ေသြးေၾကာ ပိတ္ဆို႕မႈကုိ ကာကြယ္ေပးႏုိင္တယ္လို႕လည္း ဆက္လက္ေျပာထားပါတယ္။

ဗီတာမင္စီဟာ ေစ်းႏႈန္းလည္းသက္သာျပီး ေဘးလည္းကင္းတဲ ့ေဆးတစ္မ်ိဳးျဖစ္ပါတယ္။ ေရာဂါဆိပ္ ပ်ံ႕ႏွံ႕ေနတဲ ့ လူနာေတြအတြက္ ထိေရာက္မႈလည္းရွိပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ေရာဂါဆိပ္ပ်ံ႕ႏွံ႕မႈမ်ားေသာ ဖြံ႕ျဖိဳးဆဲ ႏုိင္ငံမ်ားနဲ႕ ေဆး၀ါးစရိတ္ၾကီးၾကီးမားမား မတတ္ႏိုင္ေသာ ေနရာမ်ားတြင္လည္း ပိုမို အက်ိဳးရွိႏိုင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္လို႕ Dr.Tyml က ေျပာၾကားသြားပါတယ္။

Ref: www.medicalnewstoday.com

အိုမင္းရင့္ေရာ္ျခင္းကို ကာကြယ္ေစဖို႕

ကၽြန္ေတာ္တို႕၏ သြင္ျပင္လကၡဏာ အသားအေရအေရာင္အဆင္းတို႕ဟာ ကၽြန္ေတာ္တို႕ရဲ႕ က်န္းမာေရး အေျခအေနဘယ္ေလာက္ေကာင္းမြန္သလဲဆိုတာကိုေဖာ္ျပေနတတ္ပါတယ္။အေရျပားဟာဆုိရင္ လူ႕ခႏၶာကုိယ္ ထဲသို႕ ဗိုင္းရပ္စ္မ်ား၊ ဘက္တီးရီးယားပိုးမႊားမ်ား၀င္ေရာက္မႈကုိ ကာကြယ္ေပးထားတဲ ့Barrier ၾကီးတစ္ခု ျဖစ္ပါတယ္၊ ေျခာက္ေသြ႕တဲ့အသားအေရဟာ အလြယ္တကူအက္ကြဲႏိုင္ျပီး ခႏၶာကုိယ္အတြင္းသို႕ ပိုးမႊားမ်ား ၀င္ေရာက္ရန္လမ္းေၾကာင္းသဖြယ္ျဖစ္ေနႏိုင္ပါတယ္။

သုိ႕ေသာ္ က်န္းမာေနရင္ေတာင္မွ အသက္ၾကီး လာတာနဲ႕အမွ် ကၽြန္ေတာ္တို ့ရဲ႕ အသားအေရဟာ ရွံဳ႕တြ လာမယ္၊ အေရာင္အဆင္း မြဲေျခာက္လာျပီး ေလ်ာ့တိေလ်ာရဲ ျဖစ္လာမယ္၊ဒါေတြဟာ သဘာ၀တစ္ခု ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ကံေကာင္းေထာက္မစြာနဲ႕ပဲ အဲဒီလိုျဖစ္ေပၚလာမႈေတြကို ေလွ်ာ့ခ်လို႕ရတဲ ့ နည္းလမ္း ေတြလည္း ရွိပါေသးတယ္။ ေအာက္ေဖာ္ျပပါ ဗီတာမင္၅မ်ိဳးဟာဆုိရင္ အိုးမင္း ရင့္ ေရာ္ျခင္းကို ေႏွးေကြး ေစရံု သာမကက်န္းမာေရးကိုပါေထာက္အကူျပဳေစႏိုင္ပါတယ္။

၁။ ဗီတာမင္ အီး ( vitamin E )

vitamin E  ဟာ အိုမင္းရင့္ေရာ္ျခင္းကို ကာကြယ္ေစႏိုင္တဲ ့ အစြမ္းသတၱိ အမ်ားၾကီးရွိပါတယ္။၎ဟာ ဆိုရင္ အဆီမွာေပ်ာ္၀င္ႏိုင္တဲ ့ ဗီတာမင္မ်ိဳးျဖစ္ျပီး vitaminE cream ၊ lotion မ်ားကို လိမ္းေပးပါက အသား အေရ မြဲေျခာက္ျခင္း၊ အက္ကြဲျခင္းမ်ားကို ျပန္လည္ျပဳျပင္ေပးႏုိင္ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ေနေရာင္ျခည္ထဲတြင္ရွိတဲ့  UVB(Ultraviolent B ray) ကို ကာကြယ္ႏုိင္တာေၾကာင့္ ေနေလွာင္ခံ ကရင္အျဖစ္လည္း အသံုးျပဳႏုိင္ပါတယ္။ vitamin E ဟာ ဓါတ္တုိးဆန္႕က်င္ပစၥည္း ( anti-oxidant) ျဖစ္တဲ့ အတြက္လည္း ခႏၶာကုိယ္အား ဆိုးက်ိဳးေပးေသာ Free radicals ေခၚ ဓါတ္တိုးပစၥည္းမ်ားကို ေလ်ာ့နည္းေစပါတယ္။ Free radicals ဆိုတာကေတာ့ electron အစံုလိုက္မရွိတဲ့ ေမာ္လီက်ဴးေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ ၎တို႕ဟာ ကုိယ္ပိုင္ electrons မျပည့္စံုတဲ့အတြက္ တျခားေသာ ဆဲလ္ေတြဆီကေန electron ေတြကို ခိုးယူပါတယ္၊ ဒါမွမဟုတ္ သူတို ့ကုိယ္တိုင္ တျခားဆဲလ္အေကာင္းေတြဆီကို အတင္းတြယ္ကပ္ျပီး ဓါတ္တိုးျခင္း (oxidation) ျဖစ္စဥ္ကို ျဖစ္ေစပါေတာ့တယ္။ ဒါေၾကာင့္ free radical ေတြဟာ တျခားဆဲလ္အေကာင္းေတြ၊ တစ္ရႈးေတြကိုပါ ပ်က္စီး ေစတတ္တဲ ့မေကာင္းတဲ့အရာ၀တၳဳေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ anti-oxidant ေမာ္လီက်ဴးေတြကေတာ့ ၎တို႕မွာ မ်ားစြာရွိေနတဲ ့electron ေတြကို ထို free radical ေတြကို ေ၀မွ်ေပးလိုက္ျခင္းျဖင့္ ခႏၶာကိုယ္ထဲမွာ free radical အေရအတြက္နည္းပါးသြားေအာင္ စြမ္းေဆာင္ေပးၾကပါတယ္။

သင့္ေတာ္တဲ vitamin E ပမာဏကုိစားသံုးျခင့္ျဖင့္ ခႏၶာကုိယ္ထဲမွာ free radical ေတြေၾကာင့္ ပ်က္စီးမႈေတြကို ကာကြယ္ေပးပါတယ္။ ဒါသာမကေသးပါဘူး vitamin E ဟာ ကုိယ္ခံအားစနစ္ကို ေကာင္းမြန္ေစျခင္း၊ ကင္ဆာေရာဂါကို ကာကြယ္ေပးျခင္း စတဲ ့အခ်က္ေတြနဲ႕လည္း ျပည့္စံု ပါေသးတယ္။ ကိုလက္စထေရာပမာဏကို ေလွ်ာ့ခ်ေပးျခင္း၊ ေသြးခဲျခင္းကို ကာကြယ္ေပးႏိုင္ျခင္းတုိ႕ေၾကာင့္ ေလျဖတ္ျခင္း၊ ႏွလံုးေသြးေၾကာပိတ္ျခင္းမ်ားကုိလည္း တားဆီးေပးပါတယ္။ vitamin E ေပါၾကြယ္၀တဲ ့ အစားအစာေတြကေတာ့ အခြံမာအေစ့အဆန္မ်ား၊ ဟင္းသီးဟင္းရြက္ဆီ၊ သံလြင္ဆီ၊ ေထာပတ္သီး အစရွိတဲ့ အစိမ္းေရာင္ အသီးအရြက္တို႕ျဖစ္ပါတယ္။

၂။ဗီတာမင္ စီ (vitamin C )

Vitamin C ဟာလည္း anti-oxidant တစ္ခုျဖစ္ရံုသာမက ခႏၶာကုိယ္အတြင္းမွာ ေနာက္ထပ္ anti-oxidant ေတြကိုပါ အသစ္ထပ္မံျဖစ္ေပၚေစတတ္တဲ ့အစြမ္းရွိပါတယ္။ lotion အေနနဲ ့လိမ္္းေပးပါကလည္း UV rays ေၾကာင့္ အသားအေရ ပ်က္စီးျခင္းကို ကာကြယ္ေပးပါတယ္။ ခႏၶာကုိယ္မွာဆိုရင္ collagen ဟာ အေရျပားကို ပံုေဖာ္ျပီး တင္းတင္းရင္းရင္းေလး ျဖစ္ေစပါတယ္။ vitamin C ဟာ collagen အသစ္ျဖစ္ေပၚမႈကို အားေပးတဲ ့အတြက္ အသားအေရဟာ တင္းတင္းရင္းရင္းျဖစ္ေနျပီး ႏုနယ္တဲ ့ပံုစံေပါက္သြားေစပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ဒီတြယ္ဆက္ တစ္ရႈး ျဖစ္တဲ ့ collagen ဟာ အနာက်က္တဲ ့ေနရာမွာ အေရးၾကီးတဲ့ အရာတစ္ခုျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အနာျမန္ျမန္က်က္ေစဖို႕အတြက္ vitamin C ကို သံုးစြဲႏိုင္ပါတယ္။ vitamin C ၾကြယ္တဲ ့အစားအစာေတြ ကေတာ့ စေတာ္ဘယ္ရီ၊ သံပုရာ အစရွိတဲ ့ခ်ဥ္တဲ ့အသီးေတြ၊ ခရမ္းခ်ဥ္သီး၊ အာလူးနဲ႕ တျခားေသာ အသီးအရြက္ေတြပဲျဖစ္ၾကပါတယ္။

၃။ ဗီတာမင္ ေက (vitamin K)

အသက္ၾကိးလာတာနဲ႕အမွ် မ်က္လံုးရဲ႕ေအာက္မွာ အညိဳေရာင္ ေလ်ာ့တိေလ်ာ့ရြဲ အ၀ိုင္းပံုစံေလး ျဖစ္ေနတာကို ေတြ႕ဖူးၾကမွာပါ။ ဒီအ၀ိုင္းေလးကလည္း လူကို ပိုမိုရင့္ေရာ္တယ္ထင္ေစရပါတယ္။ ဒီအ၀ိုင္းေလးျဖစ္ေပၚေစတဲ ့ အေၾကာင္းရင္းကေတာ ့မ်ားစြာရွိပါတယ္၊အသက္ၾကီးလာရံု၊ အိပ္ေရးပ်က္ရံုနဲ ့တင္မကပါဘူး ေဟာ္မုန္းနဲ ့ ဓါတ္မတည့္မႈနဲ႕ မ်ိဳးရိုးလိုက္မႈေတြေၾကာင့္လည္း ဒီလိုမ်ိဳး အ၀ိုင္းေလးျဖစ္ေပၚေစတတ္ပါတယ္။ မ်က္လံုး ပတ္ပတ္လည္မွာရွိတဲ့ ေသြးေၾကာမွ်င္ေလးေတြ ေပါက္ထြက္မယ္ဆိုရင္လည္း ဒီလို အ၀ိုင္းေလးမ်ိဳး ျဖစ္ေစတတ္ပါတယ္။ vitamin K ဟာ မ်က္လံုးေအာက္က ေသြးေၾကာမွ်င္ေလးမ်ားေပါက္ထြက္ျခင္းကို ကာကြယ္ေပးျခင္းျဖင့္ အဲဒီလို အ၀ိုင္းမ်ိဳးမျဖစ္ေအာင္ အျပည့္အ၀မဟုတ္ေပမယ့္ အနည္းငယ္မွ် တားဆီးေပးႏိုင္တယ္လို႕ သုေတသီတို႕က ယူဆၾကပါတယ္။ vitamin K ဟာ အသက္ၾကီးလာလို ့အရိုးမ်ား မသန္စြမ္းျခင္းကိုလည္း ကာကြယ္ေပးႏိုင္ပါေသးတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို႕ရဲ႕ ခႏၶာကိုယ္အစာလမ္းေၾကာင္းရွိ ဘက္တီးရီးယားမ်ားကေန  vitamin K ကိုထုတ္လုပ္ႏိုင္စြမ္းရွိပါတယ္။ vitamin K ၾကြယ္၀တဲ ့ အစား အစာေတြကေတာ့ ဆလတ္ရြက္၊ brocoli ေခၚ ပန္းမုန္လာအစိမ္းတို႕ ျဖစ္ပါတယ္။

၄။ႏိုင္္ရာစင္ (Niacin)

Vitamin B3 တစ္ခုျဖစ္တဲ့ႏုိင္ရာစင္ဟာဆိုရင္လည္း အိုမင္းရင့္ေရာ္ျခင္းကို ကာကြယ္ေပးပါတယ္။ ႏိုင္ရာစင္ဟာ အသားအေရကို စိုေျပေစပါတယ္။ စိုေျပေနတဲ ့အသားအေရဟာ က်န္းမာသန္စြမ္း ႏုပ်ိဳေနရံုတင္မကပါဘူး၊ အသားမြဲေျခာက္လို႕ ဘက္တီးရီးယားေတြ ဗိုင္းရပ္စ္ေတြ မ၀င္ေအာင္လည္း ကာကြယ္ေပးႏိုင္ပါတယ္။ ႏိုင္ရာစင္ ဓါတ္ ေလ်ာ့နည္းေနျခင္းေၾကာင့္ အသားအေရမြဲေျခာက္ေနတတ္ပါတယ္။ ႏိုင္ရာစင္ဓါတ္ဟာ အေရျပားရွိဆဲလ္အေသမ်ားကိုကြာက်ေစျပီး ဆဲလ္အသစ္မ်ားကို အေရျပား မ်က္ႏွာျပင္ေပၚသို ့ ေရာက္ရွိေစပါတယ္။ဒါ့အျပင္ ခႏၶာကုိယ္အတြက္ မေကာင္းတဲ့  ကိုလက္စထေရာေတြကို ေလ်ာ့နည္းေစျပီး ခႏၶာကိုယ္အတြက္ ေကာင္းမြန္တဲ ့ HDL ကုိလက္စထေရာကို မ်ားေစႏိုင္တဲ ့အတြက္  ေသြးေၾကာနံရံမွာ အဆီစုျပီး ေသြးေၾကာက်ဥ္းေစတာကို ကာကြယ္ေပးပါတယ္။ ႏိုင္ရာ၀င္ ၾကြယ္၀တဲ ့အစားအစာေတြကေတာ့ အသားငါး ကလီစာမ်ား၊ ၾကက္ဥ၊ ေျမပဲနဲ႕ ေပါင္မုန္႕တို႕ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

၅။ဗီတာမင္ ေအ (vitamin A)

vitamin A cream ဟာဆိုရင္ ေနေရာင္ျခည္ဒဏ္ေၾကာင့္ အေရျပားပ်က္စီးတာကို ကယ္ကြယ္ေပးပါတယ္။ anti-oxidant အႏြယ္၀င္ vitamin A ဟာဆိုရင္ အေရျပား ရံႈ႕တြျခင္း၊ အေရးအေၾကာင္းမ်ားေပၚျခင္းကို ကာကြယ္ေပးပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ညအခါအျမင္ေ၀၀ါးျခင္း(ၾကက္မ်က္သင့္ျခင္း)ႏွင့္ အသက္ၾကီး၍ အရိုးပြျခင္း ကုိလည္း ကာကြယ္ေပးႏိုင္ပါတယ္။ တစ္ခုသတိထားရမွာကေတာ့ ခႏၶာကုိယ္အတြင္း vitamin A ပမာဏ လြန္ကဲပါကလည္း အရိုးက်ိဳးလြယ္ေစ တတ္ပါတယ္။ ခႏၶာကုိယ္ရဲ႕ လိုအပ္ထက္ပမာဏထက္ပိုလွ်ံပါက ေဘးဥပဒ္ျဖစ္ေစတဲ ့အတြက္ မိမိသေဘာနဲ႕ မိမိ vitamin A ေဆး၀ါးမ်ား မွီ၀ဲျခင္း မျပဳလုပ္သင့္ပါဘူး။ viamin A ၾကြယ္၀တဲ ့အစားအစာေတြကေတာ့ မုန္လာဥနီ ၊ဟင္းႏုႏြယ္ႏွင့္ အစိမ္းရင့္ေရာင္ရွိ ဟင္းသီးဟင္းရြက္မ်ား၊ အာလူး၊ ၾကက္ဥအႏွစ္နဲ႕ အသဲတုိ႕ ျဖစ္ပါတယ္။

အိုမင္းရင့္ေရာ္ျခင္းကုိ ကာကြယ္ဖို႕အတြက္ အထက္ပါ ဗီတာမင္ ၅မိ်ဳးကို ေန႕စဥ္စားသံုးတဲ ့ အစားအစာေတြကေန ရရွိႏိုင္ပါတယ္။လိုအပ္မယ္ဆိုရင္လည္း ျဖည့္စြက္ေဆး၀ါးမ်ားက အေထာက္အက ျပဳႏိုင္ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ခႏၶာကုိယ္အတြင္း free radical ေတြမ်ားျပားေစႏိုင္တဲ့ ေဆးလိပ္ ေသာက္ျခင္း၊ ေလထုညစ္ညမ္းေသာ ေနရာမ်ားႏွင့္ ဓါတ္ေရာင္ျခည္သင့္ေသာ ေနရာမ်ားကုိ ေရွာင္ရွားပါ။ အပူရွိန္ျပင္းေသာ ေနေရာင္ေအာက္သြားေသာအခါ ထီး၊ဦးထုပ္ အကာအကြယ္သံုးပါ၊ ေနေရာင္ဒဏ္ကာကြယ္ႏိုင္ေသာ SPF cream မ်ားကို အသံုးျပဳပါ။ ေဒါသတရား ေရွ႕မထားပါႏွင့္။ စိတ္ေထာင္းေတာ ့ ကိုယ္ေၾက၊ စိတ္ပ်ိဳေတာ ့ကုိယ္ႏုဆိုသလို ေမတၱာတရားပြါးမ်ားျပီး stress နည္းပါးေအာင္ ေနထိုင္မယ္ဆိုရင္ အရြယ္မတုိင္မီ အိုမင္းရင့္ေရာ္ျခင္းကို ကာကြယ္ေပးႏိုင္ပါေၾကာင္း ေရးသား လိုက္ရပါတယ္ခင္ဗ်ာ။

မ်က္ကြင္းညိဳျခင္း

မ်က္ကြင္းညိဳျခင္းဟာ တကယ္ေတာ့ ေရာဂါတစ္ခုမဟုတ္ပါဘူး။ မ်က္လံုးနားက အသားအေရဟာ မ်က္ႏွာျပင္ရွိ တျခားအသားအေရမ်ားထက္ ပိုျပီးေတာ့ ပါးလႊာပါတယ္။ မ်က္လံုးပတ္ပတ္လည္မွာ အာဟာရျပဳ ေထာက္ပံ့ ေနတဲဲ့  ေသြးေၾကာေလးေတြက အင္မတန္ေသးငယ္ျပီး အဲဒီဆံခ်ည္မွ်င္ ေသြးေၾကာေလးေတြထဲမွာရွိတဲ ့ ေဟမိုဂလိုဘင္( Hemoglobin) မ်ား ပ်က္စီးဆံုးရံႈးျခင္းမွ ထြက္ေပၚလာတဲ ့ ရလာဒ္တစ္ခုသာျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္မို႕ မ်က္လံုးပတ္လည္ကိုထိခိုက္မိျခင္း ( ဥပမာ - လက္သီးျဖင့္အထုိးခံရျခင္း) တို ့တြင္ ေသြးေၾကာမ်ားပ်က္စီးျခင္းေၾကာင့္ မ်က္လံုး ပတ္ပတ္လည္မွာ အညိဳအမ ဲစြဲေနျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ မ်က္လံုးပတ္ပတ္လည္ရွိ အေရျပားမ်ားမွာ အင္မတန္ ႏူးညံ့ျပီး ပါးလႊာလြန္းတဲ့အတြက္ အနည္းငယ္ထိခိုက္မိရံုနဲ႕ အညိဳအမဲ စြဲေနႏိုင္ပါတယ္။ မ်က္လံုးတ၀ိုက္တြင္ ထိခိုက္မခံရေပမယ့္လည္း မ်က္ကြင္းညိဳျခင္းဟာ ေအာက္ပါ အေၾကာင္းအရာမ်ားေၾကာင့္ ျဖစ္ေစႏိုင္ပါတယ္။

၁။ မ်ိဳးရိုးလိုက္ျခင္း

၂။အိုမင္းရင့္ေရာ္လာျခင္း

၃။ေနေရာင္ျခည္ႏွင့္ မၾကာခဏထိေတြ႕ျခင္း

၄။ ေန႕စဥ္ရက္ဆက္ ပင္ပန္းႏြမ္းနယ္ျခင္း

၅။ စိတ္ဖိစီးမႈမ်ားျခင္း

၆။ႏွင္းခူ ကဲ့သုိ႕ေသာဓါတ္မတည့္သည့္ေရာဂါမ်ားရွိေနျခင္း

၇။ ထိပ္ကပ္နာကဲ့သို႕ေသာ ႏွာေခါင္းႏွင့္ပတ္သတ္ေသာ ေရာဂါမ်ားရွိျခင္း

၈။ေရဓါတ္ခန္းေျခာက္ျခင္း

၉။ ကြန္ပ်ဴတာ ၊တီဗီြမွန္သားျပင္ေရွ႕တြင္အခိ်န္အေတာ္ၾကာ အာရံုစိုက္၍ အလုပ္လုပ္ျခင္းစသည္ျဖင့္ အေၾကာင္းအမ်ုိဳးမ်ိဳးေၾကာင့္ ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။

အထက္တြင္ ေျပာခဲ့သလိုပဲ မ်က္ကြင္းညိဳျခင္းဟာ စိုးရိမ္စရာ ေရာဂါတစ္ခုမဟုတ္ပါ။ မ်က္ႏွာတြင္ျဖစ္ေပၚေနျခင္းေၾကာင့္သာ အလွအပအတြက္ အနည္းငယ္ စိတ္ရႈပ္စရာျဖစ္ေပမယ့္ မ်က္ကြင္းညိဳျခင္းဟာ လူကို ဒုကၡေပးတဲ့ ေရာဂါတစ္ခုေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။ မ်က္ကြင္းညိဳျခင္းကို သက္သာေစဖို႕အတြက္ နည္းလမ္းေလးေတြလည္းရွိပါတယ္။

ေရမ်ားမ်ားေသာက္ေပးပါ။ တေန႕လွ်င္ အနည္းဆံုး ဖန္ခြက္ၾကီး ၈ ဖန္ခြက္မွ ၁၀ ဖန္ခြက္အထိေသာက္ပါ။ ေရမ်ားမ်ားေသာက္ျခင္းျဖင့္ အသားအေရကို စိုေျပေစပါတယ္။ မ်က္စိကို လက္နဲ႕ ၾကမ္းၾကမ္းတမ္းတမ္း မပြတ္မိပါေစနဲ႕။ ေရခဲေသတၱာထဲတြင္ အေအးခံထားေသာ သခြါးသီး၊ ဒါမွမဟုတ္ အာလူးကို အခြံႏႊါ၍ အကြင္းလိုက္ပါးပါးေလးလွီးျပီး မ်က္စိေပၚတြင္ တစ္ေန႕လွ်င ္၁၅ မိနစ္ခန္ ့ တင္ထားေပးပါ။ တခါေသာက္ (Ready made)လက္ဖက္ေျခာက္ထုတ္ေလးမ်ားကိုလည္း ေသာက္ျပီးပါက လႊင့္မပစ္ဘဲ ေရခဲေသတၱာတြင္ အေအးခံျပီး မ်က္စိေပၚတြင္ တင္ထားေပးႏိုင္ပါတယ္။ ေထာပတ္ဆီ သို ့မဟုတ္ သံလြင္ဆီကို မ်က္စိေဘးပတ္လည္တြင္ ညင္သာစြာ ပြတ္လိမ္းေပးပါ။ vitamin E ကဲ့သုိ႕ေသာ ကရင္မ္ မ်ားကိုလည္း မ်က္လံုးပတ္လည္တြင္ လိမ္းေပးႏိုင္ပါတယ္။ အိပ္ေရး၀၀အိပ္ပါ။ ေန႕စဥ္ရက္ ဆက္ အိပ္ေရး ပ်က္ျခင္းေၾကာင့္လည္း  မ်က္တြင္းခ်ိဳင့္လာျပီး မ်က္ကြင္း ညိဳသကဲ့သို ့ျဖစ္ေပၚေစတတ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ပံုမွန္ အိပ္ေရး၀၀ အိပ္ဖို ့လည္း လိုအပ္လွပါတယ္။ စိတ္ဖိစီးမႈကင္းေ၀းပါေစ။ ကြန္ပ်ဴတာေရွ႕၊ တီဗြီေရွ႕တြင္ တထိုင္တည္း အခ်ိန္အေတာ္ၾကာ မထိုင္မိပါေစနဲ႕။ မ်က္လံုးကုိ မၾကာဏ အနားေပးပါ။ မ်က္စိကုိ ေနေရာင္ႏွင့္ တိုက္ရိုက္မထိေတြ႕ပါေစႏွင့္။ ေနေရာင္ႏွင့္ ထိေတြ႕ျခင္းေၾကာင့္  အေရျပားတြင္ မယ္လနင္  (melanin)မ်ား ပိုမိုထြက္ရွိႏိုင္ျပီး မ်က္ကြင္းညိဳျခင္းကို ပိုမိုဆိုးေစႏိုင္ပါတယ္။ အရည္ရႊမ္းေသာ အသီးအႏံွမ်ားႏွင့္ လတ္ဆတ္ေသာ ဟင္းသီးဟင္းရြက္မ်ားကို မ်ားမ်ားစားေပးပါ။

အထက္ပါအတိုင္းလိုက္နာလုပ္ေဆာင္ေပးမယ္ဆိုပါက မ်က္ကြင္း ညိဳျခင္း ကို  ေလ်ာ့က် သက္သာေစႏိုင္ပါေၾကာင္း ေရးသားလိုက္ရပါတယ္။

အစာအိမ္အနာ အေျဖရွာ

ေမး။      ။အစာအိမ္အနာ ဘာေၾကာင့္ျဖစ္ရပါသလဲ။

ေျဖ။       ။ အစာအိမ္အနာ အဓိကျဖစ္ေစတဲ့ အဓိက အေၾကာင္းရင္းက ဘက္တီးရီးယားတစ္မ်ိဳးေၾကာင့္ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒုတိယအေနနဲ႕ေတာ့ စတီးရိြဳက္မပါတဲ ့အေယာင္က်ေဆးေတြရဲ႕ သက္ေရာက္မႈေၾကာင့္လည္း အစာအိမ္အနာ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ဥပမာအားျဖင့္ Aspirin, Diclofenac, Ibufrofen, Indomethacin, Naproxen အစရွိတဲ ့ေဆး၀ါးေတြပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

ေမး။      ။အစာအိမ္အနာျဖစ္ေစတဲ ့ဘက္တီးရီးယားအေၾကာင္းကို ေျပာျပေပးပါ။

ေျဖ။       ။အစာအိမ္အနာျဖစ္ေစတဲ ့ဘက္တီးရီးယားကို Helicobacter pylori လို႕ေခၚပါတယ္။ အတိုေကာက္ေတာ့ H pylori ေပ့ါေနာ္။၁၉၈၀ ခုႏွစ္၀န္းက်င္မွာ ဒီပိုးကို ရွာေဖြေတြ႕ရွိခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီဘက္တီးရီးယားဟာ လြန္းပံုသ႑ာန္ရွိျပီး အစာအိမ္နဲ႕ အစာအိမ္ေအာက္ဘက္ကပ္လ်က္ အူသိမ္ဦးအစပိုင္းမွာ အေျခက်ေနထိုင္ေလ့ရွိပါတယ္။ လူ႕ခႏၶာကုိယ္ရဲ႕ အစာအိမ္ထဲမွာ HCl ဆိုတဲ့ ဟိုက္ဒရိုကလိုရစ္အက္ဆစ္တစ္မ်ိဳး ထြက္ပါတယ္။ အဲဒီအက္ဆစ္ဟာ အစာေခ်ဖို႕အတြက္ တိုက္ရိုက္ အသံုးမ၀င္ေပမယ့္ pepsin လို႕ေခၚတဲ့ အစာေခ်အင္ဇိုင္းတစ္မ်ိဳးထြက္ဖို ့အတြက္ ကူညီေပးပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ စားလိုက္တဲ ့အစာထဲမွာပါတဲ့ ဘက္တီးရီးယားေတြ ဗိုင္းရပ္စ္ပိုးေတြကို ေသေစႏိုင္ပါတယ္။ အက္ဆစ္က ဘက္တီးရီးယားေတြကို ေသေစႏိုင္ေပမယ့္ H pylori ကို ဘာျဖစ္လို ့မေသေစႏုိင္တာလဲ ဆိုတာကို ေျပာျပပါ့မယ္။ အစာအိမ္ရဲ႕ အတြင္းဘက္မွာ အက်ိအခြဲ် အလႊာ (mucosa layer) ရွိပါတယ္။ အဲဒီအလႊာကေန mucus ဆိုတဲ ့အက္ဆစ္ဒစ္ကို ခံႏိုင္စြမ္းရွိတဲ ့အရည္တစ္မ်ိဳးထုတ္ေပးပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ကၽြန္ေတာ္တို႕ရဲ႕ အစာအိမ္ထဲမွာ အက္ဆစ္ထြက္ေနေပမယ့္ အစာအိမ္ရဲ႕ နံရံကုိ အက္ဆစ္က တိုက္စားမႈ မျပဳႏိုင္တာျဖစ္ပါတယ္။ H pylori ဟာ အဲဒီ အလႊာကို တြင္းတူးသလို ထိုးေဖာက္၀င္ေရာက္ျပိး အေျခက်ေနထိုင္ပါတယ္။ ေနာက္ျပီး အဲဒီ H pylori က ထုတ္လိုက္တဲ urease ဆိုတဲ ့အင္ဇိုင္းတစ္မ်ိဳးက အစာအိမ္ထဲမွာရွိတဲ ့urea ကို ammonia နဲ႕ bicarbonate အျဖစ္ ေျပာင္းလဲေပးပါတယ္။ အဲဒီဓါတ္ေပါင္းေတြက ဘက္တီးရီးယားရဲ႕ ေဘးပတ္လည္မွာ အကာအကြယ္သေဘာအျဖစ္ အက္ဆစ္ကို ဓါတ္ျပယ္ေစတဲ့အတြက္ အက္ဆစ္က ဘက္တီးရီးယားကို မေသေစႏိုင္ေတာ့ျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ ဒီနည္းနဲ႕ပဲ H pylori ဘက္တီးရီးယားက အစာအိမ္တ၀ိုက္မွာ ထိုးေဖာက္ေနထိုင္တယ္၊အင္ဇိုင္းေတြထုတ္ျပီး  mucosa layer ကုိလည္း ပ်က္စီးေစတယ္။ဒီနည္းနဲ႕ပဲ H pylori ဟာ လူကိုဒုကၡလွလွေပးပါေတာ့တယ္။

ပံု- အစာအိမ္အနာျဖစ္ေစေသာ H pylori ဘက္တီးရီးယား

ေမး။      ။အဲဒိ H pylori ဘက္တီးရီးယားက ဘယ္လိုနည္းနဲ႕ ကူးစက္ႏိုင္ပါသလဲ။

ကမၻာ႕လူဦးေရတ၀က္ေလာက္နီးနီးရဲ႕ အစာအိမ္နံရံမွာ H pylori ဘက္တီးရီးယား ဟာ ကိန္းေအာင္း ေနပါတယ္။ေရာဂါ မခံစားရေပမယ့္ ေရာဂါပိုးသယ္ေဆာင္သူအေနနဲ ့ရွိႏိုင္ပါတယ္။ ဖြံ႕ျဖိဳးဆဲႏိုင္ငံေတြနဲ႕ လူေနမႈအဆင့္နိမ့္က်တဲ ့ေဒသမ်ိဳးေတြမွာ ကူးစက္လြယ္ျပီး ေရာဂါပိုးရွိတဲ ့အန္ဖတ္ေတြ မသန္ ့ရွင္းတဲ ့ေရနဲ႕ အစားအစာေတြကေန ကူးစက္ႏိုင္ပါတယ္။

ေမး။      ။ အစာအိမ္အနာရဲ႕ ေရာဂါလကၡဏာေတြက ဘာေတြပါလဲ။

ေျဖ။       ။အစာအိမ္အနာရဲ႕ အဓိက လကၡဏာကေတာ့ ဗိုက္နာတာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ၀မ္းဗိုက္ ခ်က္ရဲ႕ အထက္ ရင္ညြန္႕ေနရာမွာ နာတတ္ေလ့ရွိပါတယ္။ အစာအိမ္အနာမွာ ၂ မ်ိဳးရွိပါတယ္။ အစာအိမ္မွာ အနာျဖစ္တဲ ့( gastric ulcer) နဲ႕ အစာအိမ္ရဲ႕ေအာက္ဘက္ အူသိမ္ဦးအစပိုင္းမွာ ျဖစ္တတ္တဲ ့(duodenal ulcer) တို႕ပဲျဖစ္ပါတယ္။ လူနာရဲ႕ ေရာဂါရာဇ၀င္သိရံုနဲ႕ ဘယ္ေနရာမွာျဖစ္တာလဲဆုိတာကို ခြဲျခားလို ့မရႏိုင္ပါဘူး။ ဗိုက္နာတာဟာ အစာနဲ႕ ဆက္ႏြယ္ေနမႈရွိပါတယ္။ အစာစားလိုက္မွ ဗိုက္နာတတ္သလို အစာမစားလို ့ဗိုက္ဆာေနခ်ိန္မွာလည္း နာေနႏုိင္ပါတယ္။ တခါတရံမွာ ညဘက္ေတြမွာလည္း ဗိုက္နာလို႕ မၾကာခဏ လန္႕ႏိုးတတ္ပါတယ္။ အစာအိမ္အနာသက္သာေစတဲ့ Digene၊ Gelmag အစရွိတဲ့  antacids ေဆး၀ါးေတြေသာက္လိုက္ရင္ ဗိုက္နာတာ သက္သာသြားတတ္ပါတယ္။   တခ်ိဳ႕လူနာေတြမွာေတာ့ ပ်ိဳ႕အန္တာေတြ၊ မစားခ်င္မေသာက္ခ်င္ ျဖစ္တာေတြ ခံစားရတတ္ပါတယ္။ တကယ္လို႕မ်ား ေကာ္ဖီေရာင္ အရည္ေတြ အန္မယ္၊ ကတၱရာေစးေရာင္ ၀မ္းမည္းမည္းေတြသြားမယ္ဆိုရင္ေတာ့ အနာေပါက္ထြက္ျခင္း၊ ေသြးယိုစီးျခင္း စတဲ့ အစာအိမ္အနာရဲ႕ ေနာက္ဆက္တြဲ ဆိုးက်ိဳးေတြေၾကာင့္ ျဖစ္ႏိုင္တဲ့အတြက္ အေရးေပၚ ကုသဖို႕လိုအပ္ပါတယ္။

ေမး။      ။အစာအိမ္အနာရွိမရွိကို ဘယ္လိုသိႏုိင္ပါသလဲ။

ေျဖ။       ။လူနာရဲ႕ ေရာဂါရာဇ၀င္တစ္ခုထဲသိရံုနဲ ့ေတာ့ အစာအိမ္အနာပါလို႕ အတိအက်ေျပာျပဖို ့ခက္ပါတယ္။ အစာအိမ္မွန္ေျပာင္းၾကည့္ရႈစစ္ေဆးျခင္းကေတာ့ အေကာင္းဆံုးနည္းလမ္းျဖစ္ပါတယ္။ တျခားစစ္ေဆးလို႕ရမယ့္ နည္းလမ္းေတြလည္းရွိပါေသးတယ္။ ဒါေပမယ့္ အနည္းငယ္ရႈပ္ေထြးတဲ့အတြက္ ခ်န္လွပ္ထားခဲ့ပါမယ္။

ပံု-အစာအိမ္အနာအား မွန္ေျပာင္းမွ ျမင္ရပံု

ေမး။      ။အစာအိမ္အနာအတြက္ ဘယ္လိုကုသႏိုင္ပါသလဲ။

ေျဖ။       ။အစာအိမ္အနာျဖစ္ေစတဲ ့ေဆးေတြကို တတ္ႏိုင္သမွ်ေရွာင္ရပါမယ္။ H pylori ဘက္တီးရီးယားကို သုတ္သင္ဖုိ႕အတြက္ေတာ့ ပဋိဇီ၀ေဆးေတြ ေသာက္ဖို႕လိုအပ္ပါတယ္။ ေဆးကုသမႈ နည္းလမ္းကေတာ့ အမ်ိဳးမ်ိဳးရွိပါတယ္။

(၁) Omeprazole 20 mg တစ္ေန႕ ၂ၾကိမ္ + Clarithromycin 500 mg တစ္ေန႕ ၂ၾကိမ္ + Amoxicillin 1 g တစ္ေန႕ ၂ၾကိမ္

(၂) Omeprazole 20 mg တစ္ေန႕ ၂ၾကိမ္ + Clarithromycin 500 mg တစ္ေန႕ ၂ၾကိမ္ + Metronidazole 500 mg တစ္ေန႕ ၂ၾကိမ္

အထက္ပါ နည္းလမ္းေတြနဲ႕ မထိေရာက္ခဲ့ဘူးဆိုရင္ေတာ့ ေအာက္ပါ နည္းလမ္းကို သံုးေလ့ရွိပါတယ္။

(၃) bismuth  တစ္ေန႕ ၄ ၾကိမ္ + metronidazole 400 mg တစ္ေန႕ သံုးၾကိမ္ + tetracycline 500 mg

တစ္ေန႕ေလးၾကိမ္ + Omeprazole 20 mg တစ္ေန႕ ၂ၾကိမ္

စုစုေပါင္း ၁၄ရက္ ဆက္တိုက္ေသာက္ရပါမယ္။ အက္ဆစ္ထြက္တာကို ေလ်ာ့နည္းေစတဲ ့ omeprazole လိုေဆးမ်ိဳးကိုေတာ့ ရက္သတၱပတ္ ၂ပတ္ထက္ေက်ာ္ျပီး ေသာက္သံုးဖို ့လိုေကာင္းလိုႏိုင္ပါတယ္။ တေက်ာင္း တရြာ တဂါထာ တပုဒ္ဆန္းဆိုသလို ဆရာ၀န္တစ္ဦးနဲ႕ တစ္ဦးေတာ့ ေဆးေပးပံု အၾကိမ္အေရအတြက္ျခင္း ကြဲျပားႏိုင္ပါတယ္။ ဘယ္လိုပဲ ျဖစ္ျဖစ္ အထက္ပါေဆးေတြကိုေတာ့ ဆရာ၀န္ရဲ႕ ညႊန္ၾကားခ်က္မပါဘဲ မေသာက္သံုးပါနဲ႕ လို ့ အၾကံျပဳခ်င္ပါတယ္။

ေမး။      ။အစာအိမ္အနာျဖစ္ရင္ ေရွာင္ၾကည္ရမယ့္အခ်က္ေတြရွိပါသလား။

ေျဖ။       ။ဟုတ္ကဲ့၊ အစာအိမ္အနာခံစားေနရတဲ့ လူနာေတြအေနနဲ ့ ေဆးလိပ္၊ အရက္မေသာက္ရပါဘူး။ ပိုးသတ္ေဆး ေသာက္ေနတဲ ့ကာလမွာေတာင္ ေဆးလိပ္ေသာက္မယ္ဆိုရင္ အနာက်က္ႏႈန္းကို ေႏွးေကြးေစ ႏိုင္ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ငရုတ္သီး အစပ္မ်ားလည္းေရွာင္ၾကဥ္ပါ။ စားတ့ဲအစာထဲမွာ အဆီမ်ားတာနဲ ့အေၾကာ္အေလွာ္ အစားအစာမ်ားလည္း ေရွာင္ႏိုင္ရင္ေကာင္းပါတယ္။ ေကာ္ဖီ၊ ေခ်ာကလက္နဲ႕ ကုိကာကိုလာလိုမ်ိဳး gas ပါတဲ ့အရည္ေတြကိုလည္း အတတ္ႏို္င္ဆံုး ေလွ်ာ့ေသာက္ေစခ်င္ပါတယ္။

ေမး။      ။ ဘယ္လိုအစားအစာမ်ိဳးက အစာအိမ္အနာအတြက္ သင့္ေတာ္ပါသလဲ။

ေျဖ။       ။ အမွ်င္ဓါတ္မ်ားမ်ားပါတဲ့ ဟင္းသီးဟင္းႏွံမ်ားမ်ားစားေပးပါ။ ေဂၚဖီဟာ အစာအိမ္အနာရွိသူ ေတြအတြက္လည္း အလြန္ သင့္ေလ်ာ္တဲ့ သဘာ၀ အစားအစာတစ္ခုျဖစ္ပါတယ္။ လြန္ခဲ့တဲ ့ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ကတည္းက ေဂၚဖီၾကိတ္ရည္ကို အစာအိမ္အနာအတြက္ အသံုျပဳခဲ့ၾကပါတယ္။ ကယ္လီဖိုးနီးယားျပည္နယ္မွာ အစာအိမ္အနာ ခံစားေနရတဲ့ အက်ဥ္းေထာင္အခ်ဳပ္သားမ်ားကို ေဂၚဖီေဖ်ာ္ရည္နဲ ့ဖန္တီးထားတဲ ့capsule ေဆး၀ါးမ်ား တိုက္ေကၽြးျပီး စမ္းသပ္ခဲ့ရာမွာ ေရာဂါရွိသူရဲ႕ ၉၃ ရာခိုင္ႏႈန္းဟာ ရက္သတၱပတ္ သံုးပတ္အတြင္း အစာအိမ္အနာ သက္သာေပ်ာက္ကင္းျပီး အနာက်က္ျမန္တာကို ေတြ႕ရွိခဲ့ရပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ေဂၚဖီေဖ်ာ္ရည္ကို တစ္ရက္လွ်င္ ေလးၾကိမ္ေသာက္သံုးေပးျခင္းဟာ အစာအိမ္အနာကို ဆယ္ရက္အတြင္း ေပ်ာက္ကင္း ေစႏိုင္တယ္လို႕ အေမရိကန္ တိုင္းရင္းေဆးပညာအဖြဲ႕အစည္းရဲ႕ ဒါရိုက္တာ တစ္ဦးျဖစ္သူ Kathi Keville က ဆိုထားပါေသးတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေဂၚဖီထုပ္ဟာလည္း အစာအမ္အနာအတြက္ သင့္ေလ်ာ္တဲ ့အစားအစာတစ္ခု ျဖစ္ပါတယ္။

ေမး။      ။ အစာအိမ္အနာနဲ႕ပတ္သတ္ျပီး တျခား လိုက္နာစရာ နည္းလမ္းမ်ားရွိပါေသးသလား။

ေျဖ။       ။အစာအိမ္အနာရွိေနသူေတြအတြက္ေတာ့ တၾကိမ္တည္းနဲ႕ ဗုိက္တင္းေနေအာင္ မစားသင့္ပါဘူး။ ဥပမာ တခါစားရင္ ပမာဏမ်ားမ်ားကို တစ္ေန႕ သံုးၾကိမ္စားမယ့္အစား နည္းနည္းခ်င္းနဲ႕ တစ္ေန႕ေျခာက္ၾကိမ္ေလာက္စားတာက ပိုသင့္ေတာ္ပါတယ္။ ေနာက္ျပီး ဘာကိုပဲစားစား ေသခ်ာေျဖးေျဖးခ်င္း ေၾကညက္ေအာင္၀ါးစားပါ။ စားျပီးတဲ့အခါမွာလည္း ခဏေလးျဖစ္ျဖစ္ နားနားေနေနေနပါ။ ညအိပ္၀င္ခါနီး ၃နာရီအေတာအတြင္း ဗိုက္ျပည့္ေနေအာင္ မစားသင့္ပါဘူး။ ပိုးသတ္ေဆးေသာက္ေနတယ္ဆိုရင္လည္း အခိ်န္မွန္ စနစ္တက် သတ္မွတ္ထားတဲ့ ရက္အထိ ေဆးပတ္လည္ေအာင္ ေသာက္ပါ။ H pylori ဘက္တီးရီးယားဟာ အစာအိမ္ကင္ဆာကုိလည္း ျဖစ္ေစႏိုင္တဲ ့အတြက္ ထိေရာက္တဲ့ ကုသမႈကို စနစ္တက် ခံယူၾကပါလို႕ ေျပာၾကားလိုပါတယ္။

-ေလးစားစြာျဖင့္…

-ေအာင္ေအာင္(11Dec, 2010)

က်မ္းကိုးစာရင္း။   ။

(၁) Davidson’s principle and practice of Medicine, 20^th edition

(၂)Kumar and Clark’s Clinical Medicine, 7^th edition

(၃) http://emedicine.medscape.com/

(၄)www.helico.com

(၅) www.naturalnews.com